Máy tiện là thiết bị hỗ trợ khâu tiện khi gia công các loại hàng hóa trong các xưởng gia công cơ khí. Loại máy tiện này chiếm số lượng lớn trên tổng các thiết bị của nhà máy. Điều đó cho thấy tầm quan trọng cũng như tính ứng dụng rất cao của loại máy này. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu máy tiện là gì cũng như những ứng dụng của nó trong ngành công nghiệp cơ khí nhé!
Máy tiện là gì ?
Máy tiện hay máy cắt kim loại là loại máy móc có động cơ tích hợp cùng trục quay dùng để cắt, chà nhám, gõ, khoan hay làm biến dạng các vật liệu công nghiệp. Từ đó tạo nên những hình dạng đúng như bản vẽ đã thiết kế.
Thiết bị này dùng để cắt, gia công các loại kim loại để tạo ra thành phẩm có hình tròn xoay như: mặt trụ,mặt ren vít, mặt nón,mặt định hình, mặt đầu cắt đứt và ko tròn xoay, hình nhiều cạnh, ellipse,gia công lỗ ren…
Loại máy cắt kim loại này di chuyển theo nguyên lý quay tròn quanh tâm của phôi tạo ra các vết cắt. Chạy dọc và chạy ngang là di chuyển chạy dao (di chuyển tịnh tiến của dao).
Máy tiện được sử dụng rộng rãi trong các ngành công nghiệp cơ khí, điển hình như kéo sợi kim loại, chế biến gỗ, phun nhiệt và gia công kính… Bên cạnh đó, ngành làm gốm cũng sử dụng loại máy này để định hình gốm với bánh xe thợ gốm.
Máy tiện gia công kim loại có thể tạo ra từ các khối tròn xoay, bề mặt phẳng, xoắn ốc hay ren kết hợp cùng các trang bị phù hợp. Các vật rắn 3 chiều có độ phức tạp cao có thể tạo ra từ dòng máy tiện trang trí.
Nguyên lý hoạt động của loại máy cắt kim loại
Mỗi loại máy đều có nguyên lý hoạt động khác nhau. Cùng tìm hiểu về cấu tạo cũng như nguyên lý hoạt động của loại máy này nhé!
Cấu tạo chung của máy tiện:
Loại máy này có cấu tạo gồm 4 bộ phận chính như sau:
- Bộ phận máy cố định: Bệ máy; hộp tốc độ; hộp chạy dao.
- Bộ phận máy di động: Bàn xe dao; ụ động; bàn dao.
- Bộ phận máy điều khiển: Các tay gạt;trục trơn (tiện trơn); trục vít me (tiện ren); du xích.
- Một số phụ tùng kèm theo máy: mâm cặp 4 vấu; Luynet; các loại dao cụ.
Nguyên lý máy tiện hoạt động
Chuyển động quay của phôi và chuyển động chạy dao là hai chuyển động chính của máy tiện:
- Di chuyển của phôi giúp máy tiện tạo ra tốc độ cắt
- Di chuyển chạy dao mang lại năng suất công và độ bóng bề mặt sản phẩm gia công. Hoạt động tương tự như trục chính. Động cơ sẽ cung cấp chuyển động cho trục chính và những chuyển động của bàn xe dao nhờ có sự chia tách truyền động của bộ bánh răng, cấp độ trong hộp số.
Loại chuyển động này bao gồm 4 loại:
- Chuyển động chạy dao dọc: đây là chuyển động tịnh tiến có phương song song với đường tâm của máy tiện
- Chuyển động chạy dao ngang: đây là loại di chuyển tịnh tiến mà phương vuông góc với đường tâm của máy tiện.
- Chuyển động chạy dao nghiêng: đây là chuyển động mà hướng di chuyển so với máy tạo thành một góc.
- Gia công các sản phẩm có bề mặt định hình bằng chuyển động đường cong.
- Chuyển động dao hoạt động theo sơ đồ: Động cơ – Hộp tốc độ – Trục truyền – Bàn xe dao
Chuyển động mâm cặp có nguyên lý hoạt động theo sơ đồ: Động cơ – Hộp tốc độ – Mâm cặp. Máy tiện thường có động cơ đặt ở đế dưới của máy: tuỳ vào từng dòng máy mà có công suất và tốc độ sử dụng khác nhau. Động cơ có chuyển động quay truyền vào hộp tốc độ nhờ truyền động đai dây curoa. Theo nguyên lý chung của máy tiện, sản phẩm gia công sẽ lắp trên các mâm cặp di chuyển hình tròn, dao được gá trên bàn dao thao tác gọt, cắt sản phẩm theo bản vẽ.
Ứng dụng của máy cắt kim loại gồm những gì?
Máy tiện hỗ trợ quá trình gia công cơ thể đạt năng suất cao và tiết kiệm nhân lực. Đồng thời, nó giúp quá trình gia công tuyệt đối chính xác và mang lại sự hài lòng cho khách hàng.
Loại máy này cho phép người thợ gia công trên nhiều bề mặt khác nhau của vật liệu trong quá trình tiện kim loại. Nó cho phép thợ tạo hình các sản phẩm từ đơn giản cho đến cực kỳ phức tạp.
Ứng dụng trong chế tác sản phẩm
Công nghệ tiện được các công ty sản xuất công nghiệp ứng dụng trong việc cơ khí, chế tác các sản phẩm một cách linh hoạt. Loại máy này tạo ra được những sản phẩm phức tạp với độ chính xác cao.
Cụ thể, nếu được tạo ra trong điều kiện lý tưởng, độ chính xác của sản phẩm có thể lên đến 0,01mm. Phương pháp tiện ứng dụng vào các sản phẩm khối tròn xoay như lỗ, trục, puly, bánh răng,ren…mà không có công cụ nào khác có thể thay thế được.
Thực hiện khoan, cắt, mài
Hiện nay, công nghệ CNC ứng dụng phổ biến phương pháp tiện để thực hiện các thao tác khoan, vát mặt, doa, mài, miết. Phương pháp cắt gọt bằng máy tiện chiếm tỷ lệ cao nhất trong lĩnh vực gia công cơ khí. Một số ứng dụng cụ thể như:
- Dùng để tạo ra các sản phẩm có bộ phận tròn hoặc tròn một phần
- Máy dùng để cắt chỉ cho cả nam và nữ
- Các vật liệu đã các cũng dùng loại máy này
- Nó dùng trong quá trình Bore, khoan lỗ và Knurl một núm
- Dùng làm bóng sản phẩm có bề mặt tròn hay côn trục
- Dùng để đầm hoặc diện cổ lọ
- Phay và nghiền các bộ phận nhỏ
- Tạo ra năng lượng cho máy bơm thuỷ lực không động cơ
- Không giới hạn vật liệu, có thể thao tác trên kim loại, nhựa, gỗ…
- Trước khi sửa chữa, căn chỉnh 2 phần bị hỏng của trục
- Vát một cạnh của sản phẩm gia công.
Ưu, nhược điểm của máy tiện
Loại máy này được sử dụng phổ biến, ứng dụng rộng rãi và rất quan trọng trong khâu sản xuất. Tuy nhiên, nó vẫn tồn tại những ưu điểm và khuyết điểm như sau:
Ưu điểm của máy
- Độ chính xác được đánh giá tuyệt vời đối với máy CNC so máy máy thông thường
- Tạo ra sản phẩm năng suất cao, tối ưu nhân lực.
- Người thợ sử dụng không đòi hỏi tay nghề cao.
- Máy khóa hoàn toàn một cách tự động giúp quá trình thao tác an toàn, dễ dàng.
- Ứng dụng linh hoạt đối với nhiều vật liệu, tạo ra nhiều loại sản phẩm khác nhau.
Nhược điểm của máy
- Nếu không biết cách bảo dưỡng, không dùng dầu bôi trơn sẽ làm hư hỏng các bộ phận của máy
- Người thợ không đủ kinh nghiệm vận hành sẽ khiến máy nhanh hao mòn, hư hỏng.
- Máy hoạt động với tốc độ cao tạo nhiệt tác động lên vật liệu gây nên mùi ảnh hưởng đến sức khỏe người sử dụng.
- Giá thành khá cao đối với những loại máy đa năng.
Những máy cắt kim loại ứng dụng rộng rãi hiện nay
Có rất nhiều loại máy tiện khác nhau như: tốc độ, tâm/động cơ, cáp pháo, capstan, phòng dụng cụ, băng ghế dự bị, máy tự động, máy đặc biệt và CNC…
Tuỳ vào mục đích gia công mà người dùng có thể lựa chọn các loại máy tiện khác nhau:
Máy tiện tâm/động cơ
Loại máy này rất phổ biến hiện nay bởi tính đa năng khi có thể dùng để tiện, tiện ren, gia công mặt cuối, tạo rãnh, khía…Cơ cấu chuyển động dao của loại máy này có thể vận hành dụng cụ cắt cả 2 phương dọc và ngang.
Tuỳ thuộc vào truyền động có thể chia thành: truyền động đai, truyền động cơ, hộp giảm tốc tuỳ thuộc vào truyền động nguồn.
Máy tiện tốc độ/gỗ
Loại này có thể đúc hoặc gắn vào tường bằng bàn hoặc chân đỡ. Loại này cũng đi kèm với các phụ kiện khác tương tự các dòng máy khác nhưng không có nguồn điện.
Máy tiện gỗ (tốc độ cao) có tốc độ vận hành cao và có thể vận hành bằng tay. 1200 đến 3600 RPM là phạm vi tốc độ của thiết bị này. Loại máy này dùng để chế biến gỗ, tiện, định tâm và đánh bóng.
Loại máy này không có bánh răng, rãnh trượt và vít dẫn nên nó được vận hành bằng tay. Nó thường được cố định trên giá đỡ hoặc được hỗ trợ trên giá đỡ hình chữ T. Những loại máy dùng phổ biến để kéo sợi kim loại, tiện, định tâm…
Tháp pháo và Capstan
Loại máy tiện này được cải tiến động cơ để sản xuất khối lượng lớn và tạo ra số lượng lớn sản phẩm. Máy có đầu lục giác, có thể xoay và không cần dùng tay để thay đổi thao tác. Nó được dùng để tiện, mặt cuối, doa…
ToolRoom
Đây là loại máy sử dụng điện và được bổ sung thêm một vài linh kiện giúp nó tăng tốc độ và độ chính xác cao hơn. Một số phụ kiện được kể đến như: phụ tùng tiện côn, ống kẹp, mâm cặp, bộ phận hỗ trợ điều khiển.
Chiều dài của máy thường là 135 đến 180cm, tương đối nhỏ hơn các loại máy có động cơ thông thường.
Máy tiện băng
Đây là loại máy có kích thước nhỏ thường gắn trên bàn làm việc hoặc có một tủ chứa riêng. Tuy nhỏ, nhưng những động cơ của máy đều giống với các loại máy lớn, chức năng cũng hoàn toàn giống nhau. Loại máy này có độ chính xác rất cao nên dùng chế tác các sản phẩm có kích thước nhỏ.
Máy tiện tự động
Loại máy này được cải tiến rất nhiều lần để cải thiện chất lượng và số lượng thành phẩm. Tất cả thao tác của loại máy này đều được thực hiện một cách tự động và không cần người vận hành.
Có một loại gần giống với loại này là máy tiện bán tự động. Loại này cần người vận hành khởi động còn lại các thao tác đều tự động.
Phụ thuộc vào tốc độ mà người dùng mong muốn, loại này có thể có 1 trục hoặc nhiều trục.
Máy đặc biệt
Loại này dùng thực hiện các thao tác đặc biệt mà các máy thông thường không làm được. Loại này cũng bao gồm nhiều loại khác nhau: máy đứng, có bánh xe, kiểu chữ T, nhiều trục, sản xuất, hai mặt hay tiện rãnh…dùng sản xuất sản phẩm khối lượng lớn.
Máy tiện CNC được dùng rộng rãi
Loại này được dùng nhiều nhất và tiện dụng nhất hiện nay. Nó có thể tiện, bẻ, tạo rãnh, ta rô, khoan, doa, khía…Cần phải biết nhiều thông số trước khi sử dụng loại máy này như: tốc độ tiến dao, tốc độ cắt, cách sử dụng dụng cụ, chiều sâu cắt…Phải hiểu rõ chúng trước khi bắt đầu công việc. Đồng thời tránh sử dụng sai cách có thể dẫn đến những rủi ro không mong muốn gây ảnh hưởng đến sản phẩm và con người.
Kết luận
Trên đây là tất cả những thông tin về máy tiện. Bạn có thể tham khảo các loại máy mà chúng tôi giới thiệu để xem xét loại phù hợp cho mục đích sử dụng của bạn. Đồng thời, nên tìm mua các sản phẩm tại cơ sở uy tín để đảm bảo chất lượng và hỗ trợ tốt cho quá trình gia công của bạn.
