Trong ngành xây dựng, khi thi công bất kỳ một công trình nào cũng cần có bản vẽ kỹ thuật. Trong ngành sản xuất, chế tạo máy móc thì bản vẽ chi tiết là không thể thiếu. Vậy trình tự đọc bản vẽ chi tiết như thế nào cho đúng? Hãy cùng chúng tôi tìm hiệu cụ thể hơn qua bài viết dưới đây nhé!
Thế nào là bản vẽ chi tiết?
Định nghĩa về bản vẽ chi tiết
Bản vẽ chi tiết là bản vẽ thể hiện, biểu diễn đầy đủ các hình dạng, thể hiện được rõ ràng các kích thước cũng như các yêu cầu kỹ thuật. Bản vẽ chi tiết được dùng làm tài liệu kỹ thuật để chế tạo và kiểm tra chi tiết sản phẩm.
Công dụng chính của bản vẽ chi tiết là gì?
Bản vẽ chi tiết đóng một vai trò vô cùng quan trọng trong quá trình gia công cơ khí và được coi là cơ sở giao tiếp trung gian. Thông qua đó, người thiết kế, thi công sản xuất có thể hiểu đầy đủ các thông số, thông tin và yêu cầu đặt ra của sản phẩm.
Dựa trên những thông tin này, người lập trình, thi công sản xuất có thể thiết lập các lệnh cũng như chương trình gia công phù hợp, hạn chế được những sai lệch trong quá trình chế tạo, gia công, lắp ráp. Sau khi hoàn thành quá trình sản xuất gia công, lúc này bản vẽ sẽ đóng vai trò là cơ sở để đánh giá chất lượng của sản phẩm có đạt đúng yêu cầu hay không. Đây là bước không thể thiếu trong quá trình gia công sản xuất cơ khí.
Bản vẽ chi tiết có cấu tạo như nào?
Thông thường, một bản vẽ chi tiết sẽ bao gồm các mục sau :
- Các hình biểu diễn: Nó bao gồm các hình chiếu theo các hướng như hình chiếu chính, hình chiếu bằng và hình chiếu cạnh. Một số trường hợp đặc biệt còn có cả hình chiếu 3D, giúp người đọc dễ dàng hình dung ra hình dạng chi tiết. Bên cạnh đó các hình biểu diễn còn thể hiện được những vị trí mặt cắt.
- Khung tên, bản vẽ: Ở khung này sẽ đưa ra những thông tin cơ bản như vật liệu gia công, tên gọi chuẩn của chi tiết, dung sai hình học, tỉ lệ bản vẽ so với vật thật, số lượng cần chế tạo và tên người thiết kế… Tất cả những thông này vô cùng quan trọng trong việc chế tạo, sản xuất
- Kích thước: Mục này thể hiện chính xác, hợp lý độ lớn của từng bộ phận chi tiết cần thiết cho quá trình chế tạo sản phẩm và kiểm tra thành phẩm.
- Các yêu cầu kỹ thuật: Mục này bao gồm các ký hiệu về giá trị về dung sai kích thước cho phép, độ nhẵn bề mặt, dung sai hình học, những chi dẫn, ghi chú về gia công, các yêu cầu về nhiệt luyện, kiểm tra, điều chỉnh… Để nắm được hết ý nghĩa của từng kí hiệu trong mục này đòi hỏi phải có kiến thức.
Cách lập một bản vẽ chi tiết
Bên cạnh trình tự đọc bản vẽ chi tiết, cách lập bản vẽ cũng vô cùng quan trọng. Để có thể lập được một bản vẽ chi tiết hoàn chỉnh, bạn có thể thực hiện như sau:
- Bước 1: Bố trí, sắp xếp khung tên và các hình biểu diễn. Bạn dùng các đường trục và đường bao để bố trí và sắp xếp.
- Bước 2: Vẽ mờ các nét. Sau khi đã xác định được hình dạng bên trong và bên ngoài của các bộ phận, mặt cắt, vẽ hình cắt, … bạn có thể sử dụng bút chì để vẽ mờ các nét. Việc dùng bút chì sẽ giúp bạn có thể chỉnh sửa khi chẳng may vẽ sai.
- Bước 3: Tô đậm các nét vẽ. Sau khi đã kiểm tra, sửa chữa các lỗi sai, đảm bảo rằng các thông số đúng và hoàn chỉnh nhất, bạn tiến hành tô đậm các nét vẽ.
- Bước 4: Ghi phần chữ. Bước này bạn ghi các thông số kỹ thuật, kích thước cũng như nội dung khung tên,…
Chỉ cần 4 bước đơn giản trên là bạn có thể bắt tay lập được ngay một bản vẽ chi tiết rồi. Tuy nhiên để có được một bản vẽ chi tiết hoàn chỉnh, chính xác thì bàn cần kiến thức chuyên môn, hiểu biết kỹ càng, sâu rộng về bản vẽ. Đặc biệt, bản vẽ chi tiết có vai trò rất quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình chế tác, lắp ráp sản phẩm tác động trực tiếp tới chất lượng sản phẩm.
Cách đọc dễ dàng cho bản vẽ chi tiết trong gia công cơ khí
Việc đọc bản vẽ chi tiết sẽ bao gồm 4 bước cơ bản sau:
Bước 1: Đọc nội dung ghi chú trong khung tên
Việc đầu tiên làm là đọc những thông tin tổng quan được chú thích trong bản vẽ. Nó bao gồm các thông tin như: tên chi tiết, số lượng, vật tư, người mua nào đặt, tỷ suất biểu diễn, nhu yếu mặt phẳng, … Các thông tin này sẽ được đóng khung ghi chú ở góc bên phải phía dưới của bản vẽ cơ khí chi tiết.
Việc đọc các thông tin đó sẽ giúp bạn nắm được sơ qua đặc thù nổi bật của bản vẽ. Bạn hoàn toàn có thể hình dung ra hình dạng, tính năng thao tác, nguyên tắc và những đặc điểm cơ bản của chi tiết. Từ đó, giúp cho việc đọc các thông tin từ hình chiếu trong bản vẽ sẽ được thuận lợi và dễ dàng hơn.
Bước 2: Đọc và phân tích các hình chiếu, hình cắt trong bản vẽ
Sau khi có được những thông tin bao quát về bản vẽ, bạn tiếp tục xem xét những hình biểu diễn, trình diễn có trong bản vẽ. Nó bao gồm những hình chiếu, mặt cắt,… theo thứ tự từ trái qua phải. Sau đó xác định xem đâu là hình chiếu chính, đâu là hình chiếu mặt cắt. Sau đó là xem xét đến những hình cắt trích nếu có. Xem xét kỹ lưỡng từng hình chiếu trong sự tương quan của chúng trong bản vẽ. Các hình chiếu này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn trong quá trình lắp ráp các chi tiết lại với nhau cũng như phương pháp sản xuất chi tiết .
Bước 3: Phân tích trong trình tự đọc bản vẽ chi tiết
Ở bước này, bạn cần phân tích kích cỡ của từng chi tiết và những thành phần cấu tạo của nó. Để biết được chi tiết đó có kích thước ra sao, to hay nhỏ, ngắn hay dài… Một bản vẽ chi tiết thông thường sẽ có kích thước quan trọng và kích thước tìm hiểu thêm. Kích cỡ quan trọng thường sẽ được đóng trong ô vuông, còn kích cỡ tìm hiểu thêm được trình diễn trong ngoặc kép. Ở bước này, những kích phi ( hay kích thước tròn của các lỗ) bạn cũng không được bỏ qua.
Bước 4: Đọc các yêu cầu kỹ thuật, xác định dung sai chi tiết, độ nhám bề mặt của thành phẩm
Trong bước này trong trình tự đọc bản vẽ chi tiết sẽ ta xác định độ nhám mặt phẳng của chi tiết sản xuất. Thông thường độ nhám của chi tiết sẽ được thể hiện ngay ở hình màn biểu diễn hoặc ở góc trên bên phải của bản vẽ. Việc đọc những thông số kỹ thuật kỹ dung sai, độ nhám mặt phẳng, kích cỡ rất quan trọng. Nhờ đó bạn sẽ xác định được giải pháp công nghệ cũng như phương pháp sản xuất phù hợp để bảo vệ được kích thước và độ nhám kỹ thuật của loại sản phẩm .
Hướng dẫn chi tiết cách đọc bản vẽ lắp ráp trong gia công sản xuất cơ khí
Bản vẽ lắp ráp hay còn được gọi là bản vẽ lắp biểu diễn hình dạng, kết cấu cũng như vị trí tương quan của các chi tiết với nhau. Đây là tài liệu dùng trong thiết kế, thi công và lắp đặt, sử dụng sản phẩm. Bản vẽ lắp ráp và bản vẽ chi tiết đều là bản vẽ kỹ thuật quan trọng phục vụ cho việc sản xuất, lắp ráp và sửa chữa máy móc tuy nhiên chúng cũng có điểm khác nhau. Bản vẽ chi tiết có các thông số kỹ thuật mà người sử dụng phải tuân thủ, còn bản vẽ lắp ráp có bảng kê và thể hiện được nhiều chi tiết hơn.
Giống như trình tự đọc bản vẽ chi tiết, trình tự đọc bản vẽ lắp ráp theo các bước sau:
Bước 1: Nắm các thông tin cơ bản và tổng quát về bản vẽ
Xem xét chiêu thức sử dụng, bảng kê, khung tên và những thông số kỹ thuật để có thể nắm được các nguyên tắc nguyên tắc cũng như tính năng thao tác của máy móc sản xuất.
Bước 2: Phân tích, xem xét các hình vẽ có trên bản vẽ lắp
Nghiên cứu các hình vẽ trên bản vẽ lắp ráp qua những mặt phẳng cắt, hình cắt, … để hiểu được quan hệ lắp ráp và các thao tác chi tiết. Từ đó bạn có thể hình dung ra hình dạng cơ bản của các chi tiết lắp .
Bước 3: Nghiên cứu các chi tiết cần phải vẽ tách
Dựa vào các ký hiệu vị trí và những kích cỡ lắp chung, những hình dạng sẵn có trên bản lắp, phối hợp với những tài liệu tham khảo, … vẽ phác thảo những chi tiết cần tách.
Bước 4: Kiểm tra lại toàn bộ vật lắp
Trong bước này, người xem lại khái quát tổng thể vật lắp để có thể triển khai việc vẽ tách chính xác những chi tiết và lập bản vẽ tiếp theo. Để vẽ tách và hiểu được đúng những chi tiết trong cấu tạo máy, người vẽ phải có kiến thức, biết đọc và nắm rõ bản vẽ lắp, các mối quan hệ lắp ráp chi tiết cũng như trình tự các bước.
Những lưu ý quan trọng trong trình tự đọc bản vẽ chi tiết
Việc nắm vững trình tự đọc bản vẽ chi tiết là điều cần thiết, bắt buộc trong quá trình đọc bản vẽ cơ khí. Một số lưu ý trong quá trình đọc bản vẽ chi tiết bạn cần để ý tới:
- Cần hiểu và nắm rõ các quy ước của việc biểu diễn hình vẽ trong bản vẽ. Sau đó, biểu diễn các hình chiếu của vật dụng trên bản vẽ cơ khí, bạn có thể lược bỏ các chi tiết đơn giản.
- Nếu bản vẽ cơ khí mà tỷ lệ kích thước tương đối nhỏ thì bạn không cần biểu diễn toàn bộ các chi tiết vật dụng, máy móc đó.
- Chuẩn bị đầy đủ mọi thiết bị, cũng như tài liệu liên quan đến quá trình đọc bản vẽ..
- Hình dung bao quát được biểu diễn của vật dụng, tiếp đó chọn ra phương pháp biểu diễn phù hợp.
Kết luận
Trên đây là những thông tin khái quát cơ bản về bản vẽ cơ khí cũng như đưa ra trình tự đọc bản vẽ chi tiết dễ dàng nhất cho mọi người. Hy vọng sau bài viết của này, bạn sẽ dễ dàng hơn trong việc đọc các bản vẽ cơ khí. Có vướng mắc, khó khăn gì hãy để lại thông tin để được hỗ trợ.
